Kusma ve üşüme neden olur, hangi durumlarda görülür?

Kusma ve üşüme, vücudun çeşitli sağlık sorunlarına verdiği yaygın tepkilerdir. Genellikle birlikte ortaya çıkarlar ve altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilirler. İşte kusma ve üşümenin nedenleri ve hangi durumlarda görüldüklerine dair ayrıntılı bir açıklama:

Kusma, mide içeriğinin istem dışı ağızdan dışarı atılmasıdır ve genellikle mide-bağırsak sistemi, sinir sistemi veya metabolik sorunlardan kaynaklanır. Üşüme ise vücut sıcaklığının düşmesi veya titreme hissiyle karakterizedir, sıklıkla ateşle ilişkilidir. Bu belirtilerin birlikte görülmesinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Enfeksiyonlar: Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin, mide gribi, gıda zehirlenmesi) vücudun savunma mekanizmasını tetikleyerek kusma ve üşümeye neden olabilir.
• Gastrointestinal Sorunlar: Mide ülseri, gastrit veya bağırsak tıkanıklığı gibi durumlar kusmayı tetiklerken, vücudun stres tepkisi üşümeye yol açabilir.
• Metabolik Bozukluklar: Diyabetik ketoasidoz gibi durumlar, vücut dengesini bozarak bu semptomlara neden olabilir.
• İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar (örneğin, kemoterapi ilaçları) mide bulantısı ve kusmaya yol açarken, vücut ısısında değişikliklere neden olabilir.
• Psikolojik Faktörler: Yoğun stres, anksiyete veya panik ataklar, fiziksel belirtiler olarak kusma ve üşümeyi tetikleyebilir.
• Hormonal Değişiklikler: Hamilelikte sabah bulantıları veya menopoz döneminde sıcak basmaları sonrası üşüme görülebilir.

Bu belirtiler, çeşitli sağlık koşullarında ortaya çıkabilir. İşte sık karşılaşılan durumlar:

• Gastroenterit (Mide Gribi): Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, mide ve bağırsakları etkileyerek şiddetli kusma, ishal ve ateşle birlikte üşümeye neden olur. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda yaygındır.
• Gıda Zehirlenmesi: Bozulmuş gıdaların tüketilmesi, toksinlere bağlı kusma, karın ağrısı ve vücut ısısında düşüşle sonuçlanabilir.
• Enfeksiyon Hastalıkları: İdrar yolu enfeksiyonu, zatürre veya menenjit gibi ciddi enfeksiyonlar, ateş ve titreme ile birlikte kusmaya yol açabilir.
• Hamilelik: İlk trimesterde hormonal değişiklikler, sabah bulantıları ve kusmaya neden olurken, vücut adaptasyonu sırasında üşüme hissedilebilir.
• Kronik Hastalıklar: Böbrek yetmezliği veya karaciğer hastalıkları gibi durumlar, metabolik atıkların birikmesi sonucu kusma ve üşümeyi tetikleyebilir.
• Alerjik Reaksiyonlar: Şiddetli alerjiler (anafilaksi), kusma, titreme ve düşük tansiyonla kendini gösterebilir.
• Çevresel Faktörler: Aşırı sıcak veya soğuk maruziyeti, ısı çarpması veya hipotermi gibi durumlarda kusma ve üşüme görülebilir.

Kusma ve üşüme genellikle kısa sürelidir ve evde dinlenerek geçebilir, ancak aşağıdaki durumlarda derhal bir doktora başvurulmalıdır:

• Kusma 24 saatten uzun sürerse veya şiddetliyse,
• Yüksek ateş (38°C üzeri) eşlik ediyorsa,
• Şiddetli karın ağrısı, baş dönmesi veya bilinç bulanıklığı varsa,
• Kanlı kusma veya dehidrasyon belirtileri (aşırı susuzluk, idrar çıkışında azalma) görülüyorsa,
• Hamilelik veya kronik bir hastalık söz konusuysa.

Genel olarak, kusma ve üşüme vücudun bir uyarı sistemi olarak işlev görür. Dinlenme, sıvı alımı ve hafif beslenme ile hafif vakalar yönetilebilir, ancak ciddi durumlarda profesyonel tıbbi destek almak önemlidir. Eğer belirtiler kötüleşirse, bir sağlık uzmanına danışmak en iyisidir.